حکم شناخت زن مورد خواستگاری:
شریعت اسلام شناخت زن مورد خواستگاری را با استفاده از دو طریق برای خواستگاری اجازه داده است : طریقه اول: از طریق فرستادن زن مورد اعتماد تا دختر مورد نظر را ببیند و خواستگار را از مواصفات ظاهری و باطنی اش در جریان بگذارد، این طریقه شناخت زن مورد نظر بیشتر در جوامع بسته مانند جامعه ما افغانستان معمول است و این طریقه از نظر شریعت اسلامی مباح است . چنان که از انس (رض) روایت شده که رسول الله صلی الله علیه وسلم را جهت دیدن دوشیزه ای فرستاد و فرمود:
(شمی عوارضها، وانظری الی عرقوبیها). دندان های اشکی را بوی کن و مفصل هایش را که بین ساق و قدم قرار دارند ببین .
همچنانکه برای زن هم اجازه داده شده تا قبل از اجرای عقد، مردی را بفرستد و خواستگار را ببیند و از اوصافش او را با خبر سازد.
طریقه دوم- شریعت اسلام به خواستگار اجازه داده است وقتی تصمیم به ازدواج با زنی را می گیرد قبل از عقد، او را ببیند و [از اوصاف ظاهری و باطنی او با خبرشود]، همچنان به زن هم اجازه داده شده تا قبل از زناشوهری همسر آینده اش را ببیند؛ چرا که انتخاب از روی آگاهی و شناخت، زندگی زنا شویی را گوارا تر، سعادتمندتر و بادوامتر می سازد، دلیلی که این عمل را جایز دانسته، حدیثی است که مغیره بن شعبه (رض) نزد پیامبر صلی الله علیه وسلم آمده تا به ایشان خبر بدهد که یک زن را خواستگاری نموده است، پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود:
(انظر الیها فانه احری ان یودم بینکما ). او را ببین که برای ادامه زنده گی شما، این عمل بهتر و شایسته تر است .
همچنین ابوهریره (رض) روایت می کند که مردی نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم شرف یاب شده و خبر داد که با زنی از انصار ازدواج نموده است پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود:
( انظر الیها فان فی اعین الانصار شیئا). او را ببین ، چون چشم های انصار معیوب (یا کوچک) هستند.
و اما نگاه کردن به مخطوبه آدابی دارد که باید رعایت شود :
1-خواستگار باید عزم جدی و صاقانه بر ازدواج گرفته باشد و هدفش از نگاه کردن فقط تصمیم بر نکاح باشد و در غیر آن جایز نیست، زیرا رسول الله صلی الله علیه وسلم میفرماید : ( اذا القی الله فی امری منکم خطبة امراة فلا باس ان ینظر الیها). اگر خداوند در دل شخصی تمایل به خواستگاری زنی پدید آورد اشکالی ندارد که او را ببیند و نگاهش کند .
2-اعضای که نظر کردن خواستگاری در هنگام خواستگاری به آنها مباح است از نظر اکثریت فقهاء صورت و دو دوست مخطوبه می باشد، زیرا مظهر زیبایی های ظاهری زن در چهره اش نمایان است و دست هایش در حالت عادی ظاهر هستند؛ بنابر این، خواستگار نمی تواند به غیر این دو مورد نظر کند.
و امام ابوحنیفه نظر کردن به قدم هایش را نیز اجازه داده است و از نظر فقه حنبلی نگاه کردن به اعضایی که در وقت کار ظاهر می شود جایز است و آنها شش عضو اند که عبارتند از: چهره، گردن، قدم، سروساق، زیرا ضرورت آنرا ایجاب می کند و دیگر این که لفظ (انظرالیها) در احادیث مطلق می باشد .
3-در صورت نیاز و ضرورت، خواستگار میتواند چندین بار دختر مورد نظرش را ببیند تا شکل و قیافه اش به صورت کامل در ذهنش مجسم شود، زیرا لفظ (انظر لیها) در احادیث فوق مطلق می باشد.
4-خواستگار می تواند با زن مورد نظرش صحبت کند و در مجلس خواستگاری یا هنگام دیدنش با وی صحبت نماید، زیرا از نظر جمهور فقهاء صدای زن عورت نیست، زیرا رسول الله صلی الله علیه وسلم با زنان سخن می گفت و سخنان ایشان را می شنید و همچنین صحابه کرام بعد از رحلت رسول الله صلی الله علیه وسلم در مورد احادیث از ازواج مطهرات سوال می کردند و آنها از پشت پرده به سوالات شان جواب می دادند .
5-خواستگار نمی تواند با زن مورد خواستگار خود مصافحه کند، زیرا تا هنوز عقد شرعی انعقاد نیافته است و آنها نسبت به همدیگر نامحرم می باشند و شرعا دست دادن مرد بیگانه با زن بیگانه حرام است، زیرا عایشه (رض) روایت کرده که فرمودند:
(والله ما مست ید رسول الله صلی الله علیه وسلم ید امراة قط غیر انه یبایعهن بالکلام). سوگند به خدا که پیامبر صلی الله علیه وسلم هنگام بیعت گرفتن از زنان، دست هیچ زنی را لمس نکرد و بیعت شان با خانم ها فقط کلامی بود .
6-برای خواستگار جایز نیست که زن مورد نظر خود را در اثنای خواستگاری تا اجرای عقد نکاح در مکانی به تنهایی ملاقات کند مگر این که همراه شان یکی از محارم خانواده دختر باشد، زیرا خلوت کردن با زنی بیگانه از نظر اسلام حرام است؛ چنانکه رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرماید:
(لا یخلون رجل بامراة الا کان ثلثهما الشیطان ). به هیچ وجه نباید مردی با زنی خلوت کند چون در چنین حالی شیطان سومین نفر آنان است .
7-مردی که تصمیم نکاح با زنی را دارد می تواند بدون اطلاع آن زن و خانواده اش او را ببیند یعنی اجازه موافقت زن برای دیدن لازم نیست، زیرا پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم می فرماید:
(اذا خطب احدکم امراة، فلا جناح علیه ان ینظر الیها اذا کان انما ینظر الیها للخطبة، و ان کانت لا تعلم).هرگاه شخصی اراده خواستگاری از زنی نمود، می تواند او را ببیند و نگاهش کند، گر چه آن زن اطلاع نداشته باشد.
آنچه گفته شد، آدابی بود که دین اسلام برای کسانی که اراده خواستگاری را دارند وضع کرده است کسی که از این حدود تجاوز می کند و طریقه و شیوه خلاف آنرا در پیش می گیرد، حد و مرز شریعت را رعایت نکرده، با این اعمالش با شریعت مخالفت ورزیده و بدین سبب مرتکب گناه وعصیان شده است. اما آنچه که در بین مردم و جامعه کنونی ما رایج است، افراط و تفریط در رابطه با این موضوع است و مخالف احکام شریعت اسلام می باشد .
